Ik ben groot fan en volger van alle ontwikkelingen die te maken hebben moderne hondentraining en gedragstherapie. Het gaat mij dan vooral om alles wat het welzijn van honden verbetert. Hoe meer ontwikkelingen er op dit vlak zijn, hoe beter het wordt voor honden en hoe meer vertrouwd en hechter de band tussen mensen en honden kan worden.
Je kunt je hier in verdiepen en vervolgens leren en ondervinden dat je àlle honden (ongeacht ras, leeftijd, geschiedenis, etc), werkelijk alles kunt leren wanneer je gebruik maakt van management, motivatie/beloning, goede timing en vrije keuze. Zodra je hier als trainer of therapeut van hebt geproefd, raak je verslaafd en zul je zeer waarschijnlijk niets meer willen weten of horen over hoe je gedrag zou kunnen veranderen of onderdrukken via het gebruik van intimidatie, bedreiging en/of fysieke pijn.
Woorden-allergie
Bij deze wil ik mijzelf en iedereen die jaknikkend meeleest behoeden voor de woorden-allergie die uit deze verslaving aan hondenwelzijn voort kan komen. Wanneer je kennis bezit over het veranderen van gedrag met het welzijn van honden op de eerste plaats, kun je namelijk als bijwerking heel erg allergisch worden voor het gebruik van bepaalde woorden. Het kan zelfs zo heftig tot uiting komen, dat je compleet bevooroordeeld dichtslaat wanneer je die woorden hoort of leest. Welke woorden heb ik het over? Nou, ik zal er hieronder een aantal onder de loep nemen die ik liever niet gebruik. Wanneer je deze woorden kent en je voelt dezelfde reactie, sla mijn bevooroordeelde uitleg onder de woorden dan over, maar lees daarna weer verder, want ik wil daarna nog even een belangrijk punt maken.
Dominantie
Ja hoor, daar heb je het woord weer en ik moet meteen al zuchten…dominantie… Waarom ik daar moeite mee heb? Ten eerste omdat het, 95% van de keren dat ik het lees of hoor, verkeerd gebruikt wordt. Ten tweede omdat ik ècht vind dat deze term inclusief bijbehorende theorie nooit aangehaald moet worden bij training of gedragstherapie. De risico op schade via misinterpretatie is te groot. De grootste negatieve bijwerkingen die aan het woord kunnen kleven zijn:
Het aansturen op een relatie die gebaseerd is op conflict. Klanten die onzeker worden van de boodschap dat ze niet “boven hun hond” zouden staan. Gedrag wordt verkeerd geïnterpreteerd wanneer “dominant” gebruikt wordt als een karaktereigenschap van een hond en de meest schadelijke bijwerking die er aan kleeft: Het aansturen op onderdrukking, angst en agressie, terwijl je voorspelbaarheid ook op een hele andere manier kunt creëren.
Ben je wetenschapper, etholoog of bioloog en bestudeer je groepsgedrag binnen diersoorten? Be my guest, observeer en creëer een voorspelbaar systeem voor jezelf. Beschrijf dier A als dominant in relatie tot dier B, daar heb ik niets op tegen. Echter, ben je trainer of gedragstherapeut, please, laat het los en focus op leerervaringen, leerprincipes, training en gedragstherapie op maat, want wanneer je gedrag gebaseerd laat zijn op leerervaringen, is dominantie niet relevant.
Afleren en corrigeren
Deze mogen van mij bij elkaar gezet worden en direct de prullenbak in. Het gaat mij dan om de insteek. De hele insteek die aan deze woorden kleeft is negatief en dat is gewoon compleet het tegenovergestelde van wat je insteek zou moeten zijn. Verleg je focus naar samenwerken, aanleren en motiveren en dan zul je versteld staan van het effect en de mogelijkheden. Dat je het effect van aanleren en motiveren ook kan interpreteren als afleren van eerder aanwezig ander gedrag en dat je ook kunt corrigeren zonder dat je een hond de fout in drukt, iets vervelends toedient of de hond op enige manier bedreigd of intimideert, daar ben ik mij volledig van bewust, maar dat zijn voor mij geen redenen om deze woorden in te zetten tijdens training of therapie. We gaan een hond niets afleren, we gaan de hond niet corrigeren, nee, de insteek gaat zijn: samenwerken, aanleren en motiveren.
Commando/bevel
Deze woorden impliceren verplichting, het uitvoeren van een opdracht onder dwang. Dat lijkt mij niet een fijne omgang. Ik gebruik liever woorden als ‘signalen’ (“cue”) en ‘vragen’. Als ik Zit zeg en mijn hond gaat zitten, dan is dat omdat ze een associatie gemaakt heeft tussen het woord Zit, gaan zitten en de voorspelling van een prettig gevoel wat daar op zal volgen. Het woord Zit is voor haar een signaal die een oefening in gang zet. Het is niet een bevel en geen commando, het is een geconditioneerd woord.
Baas/Roedelleider/Pack leader
Mijn nekharen gaan overeind staan, want alles aan deze woorden doet mij denken aan dictatorschap en control freaks. Ik ben niet de baas over mijn hond en ik ben niet de leider en dat zal mijn ambitie nooit zijn. Ik werk met haar samen en werk aan een relatie gebaseerd op wederzijds vertrouwen en voorspelbaarheid. Ik loop niet te commanderen, ik geef signalen voor oefeningen die we samen hebben opgebouwd via training op basis van plezier. Als ik iets van haar ben, dan is het een betrouwbaar gezinslid/voogd of begeleider.
Hondenwelzijn – Het zit hem in de definitie
Uiteindelijk is het onverstandig om compleet bevooroordeeld dicht te klappen bij het horen of lezen van al deze woorden. De enige reden dat je dit doet, is door bovenstaande negatieve associaties die JIJ kunt hebben met die woorden. Je hebt er negatieve ervaringen mee, dus dan wil je het vermijden en sluit je jezelf er voor af. Ja, ook wij mensen leren via conditionering, maar gelukkig beschikken wij over een bijzonder groot cognitief vermogen. Wij kunnen relativeren. Wij kunnen woorden plaatsen in een bepaalde context en ik wil iedereen oproepen om vooral open te blijven staan voor anderen. Klap die deur niet meteen dicht, maar kijk naar hoe deze mensen met hun honden omgaan, kijk naar de honden en verdiep je in de definities die de gebruikers zelf hanteren. Het gaat niet om woorden, maar om daden en jouw definitie blijkt vaak een relatief begrip.
De definities die mensen aan deze woorden geven schieten namelijk echt van hier naar daar en wie beweert dat jouw definitie dè definitie is? Sommigen mensen hebben het nog steeds over Commando’s, maar zij trainen ondertussen wel op de meest diervriendelijke manier. Sommigen noemen zichzelf de Baas van hun hond, terwijl ze deze liefdevol begeleiden. Anderen hebben Roedelleider in hun bedrijfsslogan staan terwijl ook zij bezig zijn met het verbeteren van het welzijn van honden en dat is waar het om gaat.
We kunnen beter gezamenlijk werken aan de verbetering van hondenwelzijn, dan dat we allergisch reageren op woorden en direct stoppen met communiceren zodra ze aan bod komen. We zouden niet eindeloos moeten blijven discussiëren over het wel of niet bestaan van dominantie tussen honden onderling en/of honden en mensen, daar gaan we het namelijk nooit over eens worden. Iedereen hanteert zijn eigen interpretaties, het is allemaal zo subjectief. We zouden bezig moeten zijn met het verbeteren van het welzijn van honden. Laat iemand lekker roepen dat zijn hond dominant (Opdringerig? Onzeker?) is, het gaat niet om de term, het gaat om hoe die persoon met zijn hond omgaat. Laat mensen vriendelijk uitpraten en lees goed wat er werkelijk staat.
Voor mijn aandacht geldt: zo lang het naar mijn gevoel honden niet in hun welzijn aantast, lees ik door en luister ik aandachtig verder. Iedereen heeft recht op zijn eigen woordkeuze en zijn eigen interpretaties en definities. Misschien leer je dan nog eens wat van elkaar!
Hoi Wolf,
Mooi om te lezen dat je zo’n fijne omgang met jouw hond hebt! Ik ben groot fan van aanlijnen (ZEKER in de stad) en het waarborgen van veiligheid. Het klinkt alsof je dit prima doet. En of men het nu heeft over commando’s of wat dan ook, daar gaat het niet om, het gaat om het welzijn van de hond en zo lang dit niet in het geding is, maakt het mij niet uit hoe mensen het omschrijven (dat was de hoofdboodschap van dit blogje).
Vriendelijke groetjes en bedankt voor je reacties!Lot
Correctie op mijn vorige reactie: De spreekwoordelijke stok achter de deur – ook al had ik de woorden tussen aanhalingstekens gezet – is natuurlijk een volledig misplaatste uitdrukking, omdat de oorspronkelijke betekenis ervan naar een ouderwetse lijfstraf verwijst. (In mijn kindertijd heb ik de afschuwelijke letterlijke betekenis ervan enkele keren aan den lijve moeten ondervinden.) Hiervan krijg ik ook een woorden-allergie. Ik wilde via deze ongepaste uitdrukking in het vorige commentaar alleen duidelijk maken dat het veilige loslopen van mijn hond in het verkeer überhaupt pas mogelijk wordt als ik in elk gegeven situatie erop kan vertrouwen dat zij nauw met mij samenwerkt en de door mij uitgezonden signalen stipt opvolgt. Om een goed onderscheid te kunnen maken tussen vrijwillige en een noodzakelijk-verplichte samenwerking vind ik het daarom duidelijker en eerlijker om in deze context het woord commando te gebruiken. Verder ben ik het met Lot eens.Uitdrukkingen die mij enorm tegenstaan zijn “vuilnisbak” en “een hond laten helpen”. Het gebruik van deze woorden getuigt van een zeer beperkt bewustzijn met een volledig losgeslagen kijk naar de wereld waarin wij leven en naar alles wat om ons heen leeft (radicaal anthropocentrisme).Groetjes,Wolf
Beste Lot,
Ik beschouw mezelf absoluut niet als “commandeur” van mijn lieve viervoetige zielsvriendin. Wij wonen echter in een drukke stad, waardoor wij dagelijks met situaties geconfronteerd worden waarin ik de beslissing niet aan haar kan overlaten. Daarom maak ik een duidelijk verschil tussen wederzijdse huiselijke communicatie en noodzakelijke, veilige commando’s buitenshuis. Ik heb haar zoveel mogelijk wegwijs gemaakt in de wereld buiten ons huis. Op straat moet ik geregeld als haar voogd en beschermer optreden. Voor zulke situaties heb ik duidelijke signalen met haar afgesproken. Een nauwe samenwerking en stikte opvolging van deze signalen is absoluut noodzakelijk om haar maximale vrijheid op een zoveel mogelijk veilige manier te kunnen bieden. Er is geen dwang of straf, maar als het haar niet lukt om samen met mij als team te werken, dan moet ik haar op een andere manier in bescherming nemen. Dit zal voor haar betekenen dat zij even aan de lijn moet lopen of even gedragen moet worden. Binnen een veilige rolverdeling kan zij zonder veel risico los lopen en onder mijn toezicht haar eigen ding doen. In principe vertaal ik de verkeersregels via commando’s naar haar toe. Zij waardeert mijn assistentie, waardoor zij bereidwillig steeds contact met mij zoekt en goed naar mijn signalen/commando’s luistert. Zij kent het gevaar van het verkeer maar al te goed. Wij werden ooit tijdens het oversteken op het zebrapad met groen licht voor voetgangers door een scooter aangereden terwijl zij keurig naast mij aan de lijn liep. Zij hield er een flink trauma aan over. Ik deed toen oeveningen met haar zodat zij weer met een veilig gevoel met mij door het verkeer zou kunnen lopen. Wij liepen elke nacht door de verlaten straten van Amsterdam en ik gaf haar een verkeersopleiding met handsignalen en gesproken commando’s. Er zat veel tijd in, maar uiteindelijk heeft het zijn vruchten afgeworpen. Ook wij mensen hebben het in het verkeer met regels te maken (in feite zijn het commando’s) die voor onze veiligheid worden gehandhaafd. Mijn hond begrijpt goed het gevaar van een naderend auto of scooter, maar het ontbreekt haar aan het overzicht (haar ogen zitten maar 30 cm boven de grond) en aan het nodige vooruitzicht. Daarom vertrouwd zij graag op mij als haar gids/verkeersleider. Er ontstaat geen conflict tussen haar en mij omdat zij haar bescherming niet alleen waardeert maar omdat zij deze veilige rolverdeling ook van mij verwacht. Het gaat dus om een vrijwillige ongelijke rolverdeling met een hondenriem (vrijheidsberoving) als alternatief / “stok achter de deur”.
Groetjes,
Wolf